1900 2039
k.nn@ntt.edu.vn
Cấu trúc gia đình của Nhật Bản đã thay đổi theo thời gian. Số lượng hộ gia đình ngày càng tăng và số lượng thành viên trong gia đình cùng sống chung giảm dần. Quy mô hộ gia đình giảm từ 5 xuống còn 2,39 người. Số người sống cùng người thân giảm và số gia đình sống một mình đã tăng lên. Có nhiều yếu tố khác nhau đã dẫn tới sự thay đổi này trong cơ cấu gia đình trong mấy chục năm qua. Trước đây, cấu trúc gia đình phổ biến ở Nhật Bản là gia đình ba thế hệ: khi người đàn ông kết hôn, anh ta sống cùng vợ tại nhà bố mẹ đẻ và cùng bố mẹ nuôi con. Tuy nhiên, sau thời kỳ tăng trưởng kinh tế cao, Nhật Bản đạt được sự phát triển vượt bậc, số lượng người ra thành phố làm việc cho các công ty tăng lên. Cấu trúc gia đình đã thay đổi đáng kể do thay đổi môi trường và điều kiện sống.
Cấu trúc gia đình của Nhật Bản đã thay đổi theo thời gian. Trong quá trình này, các hình thức gia đình như “gia đình hạt nhân”, “người độc thân”, “hộ gia đình đơn thân” ngày càng gia tăng.
- Gia đình hạt nhân
Ở Nhật Bản, một hộ gia đình bao gồm một cặp vợ chồng và những đứa con chưa lập gia đình được gọi là gia đình hạt nhân và những gia đình có cha mẹ đơn thân và con cái. Một hộ gia đình trong đó cha mẹ và con cái cùng sống chung được gọi là đại gia đình (gia đình mở rộng hay gia đình ba thế hệ). Tại Nhật Bản, số lượng gia đình hạt nhân ngày càng tăng và số lượng gia đình mở rộng ngày càng giảm, đặc biệt là ở các khu vực thành thị nơi dân cư tập trung. Các gia đình hạt nhân có lợi thế là không cần nơi ở rộng rãi và có thể sống theo nhịp độ của riêng mình. Bên cạnh đó, vẫn có một số bất lợi, chẳng hạn như không có người hỗ trợ việc chăm sóc con cái và việc nhà.
- Người độc thân
Tại Nhật Bản, số lượng người độc thân hay những người sống một mình ngày càng gia tăng. Có nhiều yếu tố nguyên nhân khác nhau trong đó sự thay đổi trong quan điểm về hôn nhân là chủ yếu. Chẳng hạn như kết hôn muộn hoặc không muốn kết hôn. Trước đây, nhiều người Nhật tin rằng mọi người nên kết hôn và sinh con vào cuối tuổi 20. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, với sự tiến bộ của phụ nữ trong lực lượng lao động và sự đa dạng hóa lối sống, ngày càng có nhiều người nghĩ rằng “không cần phải vội kết hôn” và “độc thân cũng được”.
- Hộ gia đình cha mẹ đơn thân
Ở Nhật Bản, ngày càng có nhiều ông bố bà mẹ nuôi con một mình. Một trong những nguyên nhân khi mà sự kỳ thị đối với việc ly hôn không còn nhiều như trước đây và ngày càng có nhiều phụ nữ đi làm ngay cả sau khi kết hôn. Ở Nhật Bản việc phụ nữ nghỉ việc, tập trung vào công việc nhà và chăm sóc con cái sau khi kết hôn là điều khá phổ biến. Vì lý do này mà một số người còn chần chừ trong việc ly hôn vì không có thu nhập và không thể tự kiếm sống. Tuy nhiên, ngày nay việc phụ nữ tiếp tục làm việc ngay cả sau khi kết hôn hoặc sinh con không phải là chuyện hiếm. Vì những lý do trên mà ngày càng có nhiều bậc cha mẹ nuôi con một mình ngay cả sau khi ly hôn, đồng thời được hưởng nhiều hỗ trợ và trợ cấp khác nhau.
Cấu trúc gia đình của Nhật Bản đã thay đổi theo thời gian. Có nhiều yếu tố dẫn đến sự thay đổi này bao gồm những yếu tố thay đổi trong điều kiện môi trường sống, lối sống và quan điểm về hôn nhân. Ngoài ra, giống như ở Nhật Bản, chúng ta đang chứng kiến những thay đổi trong cấu trúc gia đình ở các nước khác trên thế giới trong đó có Việt Nam.
Ths Trần Thị Thu Hiền (st)