MỘT SỐ HẠN CHẾ CỦA CỦA CÔNG CỤ DỊCH THUẬT TỰ ĐỘNG

Với sự bùng nổ của công nghệ, các phần mềm dịch thuật tự động (automatic) hay công cụ dịch máy (machine translation) đã và đang phát triển không ngừng. Chúng không chỉ cung cấp đa dạng các ngôn ngữ dịch thuật khác nhau, mà còn vận hành trên đa dạng nền tảng như trình duyệt web hay ứng dụng trên điện thoại. Tuy nhiên, việc sử dụng các công cụ dịch thuật tự động trên vẫn còn gặp phải nhiều trở ngại lớn, khiến chúng không thể so sánh với bản dịch của con người. Bài viết này sẽ đưa ra một số hạn chế lớn của các công cụ dịch máy dựa trên ý kiến của nhiều người và chính trải nghiệm của tác giả. Mục đích của bài viết không nhằm loại bỏ vai trò của công cụ dịch máy, mà nhằm giúp các nhà phát triển công cụ dịch máy có thể xác định các vấn đề và cải thiện chúng, cũng như giúp người dùng có thể tránh được các sai sót xuất phát tự hạn chế của các công cụ này.

Không hiểu được các yếu tố phi ngôn ngữ của văn bản gốc

Các công cụ dịch máy chỉ có thể hiểu được nghĩa giữa các câu, nhưng chúng không thể xác định và dịch được các yếu tố phi ngôn ngữ như sắc thái câu, hàm ý, phép ẩn dụ – hoán dụ, phép châm biếm,…trong văn bản. Hơn nữa, dịch tự động thường không hiểu những văn bản viết thiếu chuyên nghiệp không rõ nghĩa hay có lỗi chính tả. Do đó, nội dung văn bản nguồn cần phải đơn giản, “hoàn hảo” và phổ thông thì máy mới có thể hiểu được nội dung.

Văn phong của bản dịch máy không được trau chuốt

Việc máy dịch không hiểu được dụng ngôn của con người thường dẫn đến bản dịch máy có văn phong thiếu tự nhiên, thậm chí bị sai lệch. Đặc biệt, khi dịch văn bản tiếng anh chuyên ngành thì văn phong không được trau chuốt chính là khó khăn dễ nhận thấy và thường mắc phải nhất. Việc văn phong khi dịch xong không được trau chuốt và có phần khô cứng còn gây cảm giác khó chịu cho người đọc. Cách dịch nghĩa từng từ cùng với việc diễn đạt hạn chế, không làm chủ được sự linh hoạt của tiếng bản ngữ cũng là nguyên nhân gây ra khó khăn này trong quá trình dịch máy.

Không dịch được văn bản chuyên ngành

Rất hiếm khi thấy người dùng nào sử dụng máy dịch để dịch các tài liệu y khoa hay kỹ thuật. Kiến thức chuyên môn là một trong những nền tảng khi biên dịch chuyên ngành. Máy tính có thể đạt đến mức độ thành thạo ngoại ngữ nhất định, nhưng nắm chắc và nhận diện kiến thức chuyên ngành để đưa vào bản dịch vẫn còn là trở ngại lớn. Phần lớn máy dịch chỉ có thể xác định ý nghĩa phổ thông của từ. Việc xác định ý nghĩa của một từ trong từng lĩnh vực và lựa chọn từ theo lĩnh vực văn bản vẫn còn là thử thách lớn đối với dịch máy.

Chi phí sử dụng

Việc cân bằng giữa chất lượng và chi phí là vấn đề nan giải của người dùng. Nhiều công cụ dịch thuật miễn phí thường có chất lượng bản dịch thấp do hạn chế trong kinh phí phát triển chương trình. Đó là chưa kể các công cụ này thường phải thu tiền từ việc chèn các nội dung quảng cáo để có nguồn kinh phí duy trì hoạt động, vô tình lại gây khó chịu cho người dùng. Trái lại, các công cụ dịch thuật có thu phí lại có thể tạo ra bản dịch với chất lượng nội dung và trải nghiệm sử dụng tốt hơn. Các công cụ này có được dòng tiền đều đặn từ khách hàng nên có khả năng liên tục cập nhật và phát triển chương trình, vì thế chất lượng sản phẩm cũng cao hơn. Tuy nhiên, mức phí cho các công cụ này không hẳn vừa túi tiền với người việt, dao động từ $20 đến $250 hàng tháng. Vì thế, nhiều người việt thường lựa chọn công cụ dịch miễn phí để tiết kiệm chi phí, sau đó tự mình chỉnh sửa nội dung để bảo đảm chất lượng bản dịch.

Anh Khoa

SOME LIMITATIONS OF MACHINE TRANSLATION

With the explosion of technology, automatic translation software or machine translation tools have been developing constantly.They not only offer a variety of translation languages, but also operate on a variety of platforms such as web browsers or mobile applications.However, the use of the above automatic translation tools still encounters many major obstacles, making them incomparable to human translation.This article will lay out some of the major limitations of machine translation tools based on the opinions of many people and the author’s own experience.The purpose of the article is not to eliminate the role of machine translation tools, but to make it possible for machine translation tool developers to identify problems and improve them, as well as to make it possible for users to avoid errors derived from the limitations of these tools.

Inability to understand non-verbal language of the original text

Machine translation tools can only understand the meaning between sentences, but they cannot identify and translate non-verbal elements such as sentence nuances, implications, metaphors – metonymy, satires, etc. in the text. Moreover, automatic translation tools are not able to understand mistaken texts with ambiguity or spelling mistakes. Therefore, the content of the source text needs to be “perfect”, simple and popular for the machine to understand the content.

The style of machine translation is not polished

The inability of machine translation to understand human language often leads to unnatural, even misleading translations. Especially, when translating specialized English texts, unpolished style is the most noticeable and frequent difficulty. The fact that the style is not polished by machine translation also causes discomfort for the reader. Word-by-word translation, along with the limited expression and lack of flexibility to use targeted language are also the causes of this difficulty in the machine translation process.

Unable to translate specialized text

It is very rare to see any user using machine translation to translate documents in medical or technical fields. Professional knowledge is a foundation of translation in professional fields. It is true that computers can reach a certain level of proficiency in a foreign language, but firmly grasping and recognizing specialized knowledge to include in translations is still a major obstacle. The majority of machine translators can only determine common meaning of a word. Determining the meaning of a word in each professional field and choosing words by the professional field of texts remains a major challenge for machine translation.

Fee

The balance between quality and cost is the user’s dilemma. Many free translation tools often have low translation quality due to limited budget for program development. That’s not to mention that these tools often have to collect money from inserting advertising content to have funding to maintain operations, inadvertently causing discomfort to users. On the contrary, paid translation tools can produce translations with better quality and user experience. These tools have a regular cash flow from customers. Thus, they are able to constantly develop the program and increase the product quality. However, the fees for these tools aren’t really affordable, ranging from $20 to $250 per month. Therefore, many Vietnamese users often choose free translation tools to save costs, then they edit the content manually to guarantee the quality of translations.

Anh Khoa